Είναι ευρέως γνωστό ότι τα μανταρίνια αποτελούν από τα βασικά εσπεριδοειδή στον Ελλαδικό χώρο και γενικότερα στη λεκάνη της μεσογείου. Επίσης συγκαταλέγονται σε ένα πολύ δυναμικό πυλώνα της οικονομίας μας διότι βρίσκονται στη δεύτερη θέση με πάνω από 140.000 τόνους παραγόμενου καρπού πίσω από τα πορτοκάλια (>850.000 τόνους) σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του faostat για το έτος 2014. Το μεγαλύτερο ποσοστό καταλήγει σε εξωτερικές αγορές.

Εκτός όμως από τα οφέλη στην οικονομία της χώρας μας, απαρτίζει βασικό φρούτο του ελληνικού τραπεζιού τόσο για την εξαιρετική γεύση όσο και για την πλούσια πηγή βιταμινών ειδικά σε βιταμίνη C.

Η κηλίδα ύδατος ή αλλιώς η ‘μονίλια’ όπως λέγεται από τους παραγωγούς, αποτελεί γι’αυτούς τον μεγαλύτερο βραχνά τους. Λόγω της κηλίδα ύδατος έχουν χαθεί  και χάνονται δεκάδες ή και χιλιάδες τόνοι καρπού ετησίως. Παράλληλα αποτελεί σημαντικό τροχοπέδη όπου συμβάλει στην μείωση της τιμής στο χωράφι, δηλαδή ο παραγωγός αναγκάζεται να πουλήσει την παραγωγή του σε πολύ χαμηλότερη τιμή έναντι της αξίας χωρίς την αβιοτική αυτή ασθένεια.

Ας δούμε όμως τι είναι αυτό που ονομάζουμε κηλίδα ύδατος ή πιο γνωστά μονίλια στην γλώσσα των παραγωγών.  Πριν αναφέρουμε οτιδήποτε να διευκρινίσουμε ότι η φαιά σήψη (μονίλια) των μηλοειδών και η κηλίδα ύδατος ή ‘μονίλια των εσπεριδοειδών’ είναι δυο εντελώς ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ασθένειες . Η κηλίδα ύδατος είναι μια αβιοτικού παράγοντα ασθένεια δηλαδή δεν οφείλεται ούτε σε έντομα, ούτε σε μύκητα, βακτήριο ή ιο αλλά ούτε και η θρέψη, άρα είναι μια φυσιολογική ανωμαλία του καρπού.  Εμφανίζεται σε ώριμους ή υπερώριμους καρπούς και κρίσιμος παράγοντας της εμφάνισης είναι η παρατεταμένη βροχόπτωση ή/και υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία σε συνδιασμό με τη μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ μέρας και νύχτας. Η κηλίδα ύδατος ξεκινά όταν απορροφηθεί μεγάλη ποσότητα νερού από  το  φλοιό του καρπού μέσω ρωγμής, η οποία συνήθως δε διακρίνεται με γυμνό μάτι. Όταν υπάρχει μεγάλη απορρόφηση του νερού στους ιστούς τα κύτταρα σπάζουν, εκκρίνεται αιθέριο έλαιο το οποίο είναι τοξικό για τα κύτταρα ‘κάνοντάς εγκαύματα’ και έτσι ταχύτατα επεκτείνετε η καταστροφή των κυττάρων σε γειτονικά κύτταρα, σε γειτονικούς καρπούς και σε γειτονικά δέντρα.  Οπτικά αυτό το φαινόμενο παρουσιάζεται με μία βυθισμένη κηλίδα διαμέτρου περίπου 1mm  γύρω από το ποδίσκο και τον ομφαλό του καρπού. Ύστερα από ένα διάστημα οι κηλίδες αποκτούν καφετί χρώμα με ξυρή υφή. Δευτερεύον, στο σημείο της κηλίδας αναπτύσσονται ταχύτατα μυκητολογικές ασθένειες (Alternaria, Penicillium, Phytopthora κλπ).  Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι η υποβάθμιση του καρπού, η λέπτυνση τοπικά του φλοιού, η πρόωρη πτώση του καρπού και η μικρότερη χρονική διάρκεια στο ράφι. Η ‘ασθένεια’ εμφανίζεται κυρίως με κλημεντίνης και σε πολύ μικρότερο βαθμό σε πορτοκάλια συνήθως μέρλιν.

Πώς αντιμετωπίζεται η ‘κηλίδα ύδατος ή μονίλια των εσπεριδοειδών’:

Όπως είδαμε παραπάνω δεν οφείλεται σε κάποιο οργανισμό (έντομα κλπ.) οπότε η αντιμετώπιση με ‘φάρμακο’ δεν υφίσταται. Η μόνη αντιμετώπιση που μπορούμε να κάνουμε είναι: να ‘χτίσουμε’ έναν δυνατό καρπό με τα απαραίτητα θρεπτικά, υγιή, απαλλαγμένο από ασθένειες επίσης σημαντικό ρόλο παίζει ο σωστός χρόνος συγκομιδής ώστε να μην παραωριμάσουν και είναι επιρρεπή.

Παρακάτω θα δούμε κάποιες συμβουλές για να μειώσουμε την ευαισθησία του καρπού:

• Να αποφεύγουμε να χρησιμοποιούμε θερινούς πολτούς για την αντιμετώπιση των εντόμων και να απευθύνεστε στους γεωπόνους για το πώς θα αντιμετωπίσετε τα κοκκοειδή.
• Ισορροπία στη θρέψη. Δηλαδή να αποφεύγουμε υπερβολικές αζωτούχες λιπάνσεις ενώ ταυτόχρονα να στερούμε το φώσφορο και το κάλιο, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες.
• Καλά αποτελέσματα δίνει και ο ψεκασμός με γιβεριλικό οξύ (5-20ppm) τον Οκτώβριο ή Νοέμβριο διότι μειώνεται η απορρόφηση υγρασίας από τον καρπό.
• Εξαιρετικά αποτελέσματα δίνει και ο ψεκασμός όταν ο καρπός αρχίζει να <<σπάει>> χρώμα δηλαδή μέσα Οκτωβρίου αλλά και ένας δεύτερος ψεκασμός σε περίπτωση υπερβολικής υγρασίας ή και παρατεταμένης βροχόπτωσης με χαλκό, ασβέστιο (φωσφονικό) και πυρίτιο.

Να συμβουλεύεστε πάντοτε γεωπόνο για οποιαδήποτε ενέργεια κάνετε γιατί η κάθε περίπτωση δεν είναι ίδια και ο γεωπόνος έχει την ευθύνη να σας καθοδηγήσει με σοβαρότητα στην επίλυση του προβλήματος.

Βαγγέλης Τσιρίκος τ.Γεωπόνος