Το άρθρο είναι αναδημοσίευση από greenside.gr

Βάλτε τα σύκα, φρέσκα ή αποξηραμένα, στη διατροφή σας. Απολαύστε κάθε εποχή τη γλυκιά γεύση σε διάφορες εκδοχές και εκμεταλλευτείτε σημαντικά συστατικά με τη δύναμη του καλοκαιριού.   

Τα σύκα σχηματίζονται κυρίως τους θερινούς μήνες και ωριμάζουν σταδιακά, από μέσα Ιουλίου έως Οκτώβριο, ανάλογα την τοποθεσία και την ποικιλία στην οποία ανήκουν. Αναζητήστε τα λοιπόν, στους πάγκους της αγοράς και συμπεριλάβετέ τα στο διαιτολόγιό σας, όπως έκαναν και οι σοφοί Αρχαίοι Έλληνες.

Τα γλυκά φρούτα εξασφαλίζουν έντονη ευχαρίστηση στον ουρανίσκο, αλλά και μοναδική χαρά στον ανθρώπινο οργανισμό, επειδή με τη βοήθειά τους ενισχύονται βασικές λειτουργίες. Χωρίς αμφιβολία, η δύναμη του καλοκαιριού κρύβεται μέσα τους, ο φωτεινός ήλιος, ο ζεστός καιρός, ο γαλανός ουρανός, ακόμα και η θαλασσινή αύρα! 

Θυμηθείτε:

Στην πραγματικότητα τα σύκα δεν είναι καρποί, αλλά ταξιανθίες, οι οποίες εξελίσσονται σε ταξικαρπίες με την ονομασία “συκόνια”! Η διαδικασία της γονιμοποίησης και της ωρίμανσης ολοκληρώνεται με την βοήθεια ενός μικρού υμενόπτερου, του ψήνα (Blastophaga psenes), ο οποίος μεταφέρει τη γύρη από τα αρσενικά άνθη της άγριας συκιάς στα θηλυκά της ήμερης ή καλλιεργούμενης. Συνεπώς, τα “σπέρματα” δεν είναι σπόροι. Αποκαλούνται -από την αρχαιότητα- “κεχραμίδες” και είναι οι μικροί καρποί, που αναπτύσσονται μέσα στη χυμώδη σάρκα των σύκων! Όταν λοιπόν, αναφέρονται τα σύκα ως καρποί ή φρούτα γίνεται μια μικρή υπέρβαση, μόνο για χάρη της απλούστευσης του λόγου.

Οι ποικιλίες

Στη χώρα μας παράγονται διάφορες ποικιλίες. Οι περισσότερες καρποφορούν μία φορά τον χρόνο (μονόφορες), ενώ υπάρχουν και κάποιες, που σχηματίζουν σύκα δύο φορές (δίφορες). Οι πλέον δημοφιλείς είναι η Βασιλική μαύρη (μονόφορη με σκουροκόκκινους καρπούς), η Βασιλική λευκή (μονόφορη με ανοιχτοπράσινους καρπούς), η Καλαμών ή Τσαπελοσυκιά  (ημιδίφορη με ανοιχτοπράσινα σύκα, γνωστά και ως τσαπέλες) και η Κύμης Ευβοίας (μονόφορη, επίσης με ανοιχτόχρωμα σύκα).

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα σύκα Ευβοίας, της Κύμης και του Ταξιάρχη, έχουν αποχτήσει Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ) ( http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/2012-02-02-07-52-07/ellinikaproionta/1271-froutalaxanika ). Μάλιστα, τα πιο διαδεδομένα αποξηραμένα σύκα γίνονται από τις ποικιλίες της Ευβοίας, αλλά και από εκείνη των Καλαμών, τις γνωστές από τα αρχαία χρόνια, τσαπέλες ( http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/crop-production/oporokipeytika/854-syka ).

Απολαύστε τα σύκα νωπά ή αποξηραμένα, σε σαλάτες και σε διάφορες ευρηματικές συνταγές, όπως είναι αυτές του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ταξιάρχη Ευβοίας ( http://figs-online.gr/content.php?version=gr&id=6 )

Τα δικά σας σύκα

Μπορείτε να τα κόψετε μόνοι σας, όχι μόνο από μια τυχαία συκιά της υπαίθρου, αλλά και από δικό σας δέντρο, αρκεί να έχετε τον χώρο και τη διάθεση.  Προσοχή όμως, μην ξεχνάτε ότι το δέντρο της συκιάς μεγαλώνει πολύ και οι ρίζες του είναι ισχυρές, γι’ αυτό δεν πρέπει να φυτεύεται κοντά σε σπίτι ή τοιχία.

Η φύτευση της συκιάς (Ficus carica της οικογένειας Moraceae), καλό είναι πραγματοποιείται στις ζεστές περιοχές μετά τα μέσα φθινοπώρου και στις πιο ψυχρές, αργά τον χειμώνα. Η καλλιέργειά της δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολη και η σημαντικότερη εργασία είναι το πότισμα, ειδικά όταν είναι νεαρή, αλλά και κατά τη διάρκεια των ζεστών μηνών, ακόμα και όταν είναι μεγάλη σε ηλικία.

Μην ξεχνάτε ότι η γονιμοποίηση των θηλυκών λουλουδιών της ήμερης συκιάς πραματοποιείται από τα αρσενικά λουλούδια της άγριας. Για τον λόγο αυτό, πρέπει κάπου κοντά στη συκιά σας να υπάρχει κάποιο αυτοφυές δέντρο!

Κριτήρια ωρίμανσης

Μόλις τα σύκα έχουν αποχτήσει το χαρακτηριστικό χρώμα της ποικιλίας τους και έχουν αρχίσει να μαλακώνουν, είναι έτοιμα να καταναλωθούν.

Θυμηθείτε: Όταν κόβονται τα σύκα, δεν πρέπει να ρέει “γάλα” από το σημείο που ενώνονται με το δέντρο, δηλαδή από τον ποδίσκο τους. Αυτό δείχνει ότι τα σύκα είναι ανώριμα.

Προσοχή: αν τα σύκα κοπούν, πριν την πλήρη ωρίμανση, αυτό δεν μπορεί να γίνει μακριά από το δέντρο.

Πρωταγωνιστής υγείας

Tα σύκα έχουν μεγάλη βιολογική αξία και είναι πολύ σημαντικά για την υγεία. Προσφέρουν φυσικά σάκχαρα, ένας σοβαρός ανεφοδιασμός του οργανισμού και έτσι, εξουδετερώνουν άμεσα την ελαφρά υπογλυκαιμία, ενώ επιδρούν θετικά στην ψυχική διάθεση, απομακρύνοντας άμεσα το αίσθημα της ατονίας και της κόπωσης.

Βασικές περιεκτικότητες

Τα φρέσκα σύκα περιέχουν:

• 80 θερμίδες τα 100 γραμμάρια.
• βιταμίνες A, C, Κ, καθώς και αρκετές του συμπλέγματος Β.
• ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο, κάλιο, μαγνήσιο και χαλκό.
• αρκετές φυτικές ίνες και άφθονα μικρά “σπέρματα”, στα οποία οφείλεται κυρίως η υπακτική ιδιότητα.

Ωφέλιμες ιδιότητες

Αντιοξειδωτική δράση

Τα φρέσκα και αποξηραμένα σύκα περιέχουν μεγάλες ποσότητες φυτικών ινών, φαινολικών ενώσεων και καροτενοειδών ( https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21958361/ και https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30884655/ ). Σύμφωνα με έρευνα, η αντιοξειδωτική ικανότητα των σύκων συσχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την ποσότητα των φαινολικών ενώσεων ( https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30884655/ ), αλλά και των καροτενοειδών. Μάλιστα, αν και τα ξερά σύκα έχουν περισσότερα σάκχαρα, διαθέτουν υψηλότερη αντιοξειδωτική δράση ( https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30884655/ )

Τα σύκα κατέχουν σημαντική θέση στη μεσογειακή διατροφή και προάγουν την υγεία εδώ και χιλιετίες, με σημαντική αντιοξειδωτική ιδιότητα, εξαιτίας των βιταμινών, των μετάλλων και άλλων σημαντικών ενώσεων ( https://www.researchgate.net/publication/6793140_Antioxidant_Activities_and_Anthocyanin_Content_of_Fresh_Fruits_of_Common_Fig_Ficus_carica_L ).

Διευκόλυνση πεπτικής λειτουργίας

Μελέτες έχουν αποδείξει ότι τα σύκα βοηθούν στην ανακούφιση από το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου με κύριο σύμπτωμα τη δυσκοιλιότητα (IBS-C)  ( https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30318190/ ).

Επίσης, επιστημονικές έρευνες ( https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27440682/ ) διαπίστωσαν ότι τα σύκα γενικά καταπολεμούν τη δυσκοιλιότητα. Φυσικά, αυτό είναι επόμενο, καθώς περιέχουν εκτός των κεχραμίδων, φυτικές ίνες, που λειτουργούν ως πρεβιοτικά. Έτσι, εξασφαλίζουν τα ωφέλιμα βακτήρια και γενικά την καλή υγεία του πεπτικού συστήματος.

Στήριξη καρδιαγγειακού συστήματος

Υπό έρευνα ακόμα βρίσκεται η άμεση επίδραση των σύκων στα αγγεία και στην καρδιά. Μέχρι στιγμής, επιστήμονες έχουν εντοπίσει ότι υπάρχει περίπτωση να βελτιώσουν την αρτηριακή πίεση, την ολική χοληστερόλη και τα επίπεδα λίπους στο αίμα. Παρόλα αυτά, χρειάζονται περισσότερες μελέτες, ώστε να αποδειχτεί η θετική τους επιρροή στο καρδιαγγειακό σύστημα.

Αναμφισβήτητα όμως, το κάλιο που περιέχουν, βοηθά στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και συνεπώς στηρίζεται έμμεσα η καρδιά, ενώ ενισχύει τη λειτουργία του εγκεφάλου και μειώνει το άγχος ( https://www.iatronet.gr/diatrofi/threptikes-oysies/article/17534/o-rolos-toy-kalioy-sti-rythmisi-tis-artiriakis-piesis.html ).

Γερό ανοσοποιητικό

Τα σύκα, εκτός από τις βιταμίνες και τα διάφορα μέταλλα, σε αντίθεση με τα περισσότερα φρούτα, είναι καλή πηγή ασβεστίου και σιδήρου, που ενισχύουν σημαντικά το ανοσοποιητικό σύστημα ( https://www.researchgate.net/publication/232143402_Figs_Past_Present_and_Future ).

Τα σύκα φτιάχνουν μια απολαυστική και θρεπτική μαρμελάδα.

Βοήθεια στο δέρμα και στα μαλλιά

Εκτός από τη σημαντική αντιοξειδωτική δράση που ωφελεί το δέρμα, εκ των έσω,, οι συγκεκριμένοι καρποί ερευνώνται και για τυχόν επίδρασή τους σε αλλεργική ή και ατοπική δερματίτιδα. Μάλιστα, σε μελέτη που έγινε με κρέμα αποξηραμένων σύκων σε παιδιά – ασθενείς διαπιστώθηκαν θετικά αποτελέσματα ( https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29154073/ ).

Εξάλλου. τα σύκα περιέχουν ψηλά επίπεδα σιδήρου και ασβεστίου, τα οποία σε συνδυασμό με τις καλές ποσότητες χαλκού και μαγνησίου, επηρεάζουν θετικά την ανάπτυξη των μαλλιών και παίζουν σημαντικό ρόλο στην καλή κατάστασή τους ( https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4828511/ ).

Δυνατά οστά

Εκτός από το ασβέστιο, οι νόστιμοι καρποί διαθέτουν δύο βασικά συστατικά της διατροφής, το κάλιο και το μαγνήσιο, των οποίων ο συνδυασμός ενισχύει τα επίπεδα ασβεστίου στο σώμα και επομένως βοηθούν την καλή κατάσταση των οστών (  https://www.healthview.gr/12709/osteoporosi-meta-ti-diagnosi-poies-oi-diatrofikes-epiloges/ ).

Αρνητικά στοιχεία

Προσοχή στη χρήση και την υπερβολή

Ενημερώστε τον γιατρό σας για τη διατροφή σας και ρωτήστε τον αν μπορείτε να καταναλώνετε άφοβα τα σύκα.

Η κατανάλωση πολλών σύκων -ειδικά των αποξηραμένων – εξαιτίας της υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, μπορεί να ερεθίσει το πεπτικό σύστημα, να προκαλέσει “φούσκωμα”, ακόμα και διάρροια. Δοκιμάστε μικρές ποσότητες και παρατηρήστε την αντίδραση του οργανισμού σας.

Οι καρποί τους πρέπει να τρώγονται ξεφλουδισμένοι, επειδή υπάρχει περίπτωση να δημιουργήσουν ερεθισμό στο στόμα. Μάλιστα, ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να είναι αλλεργικοί στα σύκα ( https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20447079/ ).

Τα σύκα διαθέτουν βιταμίνη Κ, η οποία ανταγωνίζεται τα αντιπηκτικά, φάρμακα που παίρνουν πολλοί και τα καθιστούν λιγότερο αποτελεσματικά ( https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20447079/ ).

“Ενέργεια” με προϋποθέσεις

Τα ξερά σύκα στηρίζουν άμεσα τον ανθρώπινο οργανισμό, επειδή προσφέρουν περισσότερα σάκχαρα απ’ ότι οι νωποί καρποί. Όμως, περιέχουν και πιο πολλές θερμίδες, οπότε πρέπει να ελέγχετε τις ποσότητες που καταναλώνετε. Εξάλλου, όταν υπάρχει πρόβλημα βάρους, καλό είναι να περιορίζονται ακόμα και τα φρέσκα φρούτα τους.

Προσοχή!

Το “γάλα” της συκιάς είναι καυστικό και μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα όταν έρθει σε επαφή με το δέρμα. Προληπτικά, αν πρόκειται να μαζέψετε μόνοι σας σύκα, φορέστε βαμβακερά γάντια ή αλείψτε τα χέρια σας με ελαιόλαδο. Αν δεν μπορέσατε να αποφύγετε τον ερεθισμό, πλυθείτε καλά με πράσινο σαπούνι και ξεπλυθείτε με άφθονο κρύο νερό.