Το φθινόπωρο φέρνει αφθονία φύλλων, κομμένων κλαδιών και φυτικών υπολειμμάτων — υλικά που πολλοί θεωρούν “απορρίμματα”. Όμως, με λίγη προσπάθεια και σωστή καθοδήγηση, μπορείς να τα μετατρέψεις σε πολύτιμο compost που θρέφει τον κήπο για μήνες. Σε αυτό το άρθρο θα δεις πώς να ξεκινήσεις, ποια λάθη να αποφύγεις και πώς να αξιοποιήσεις τον τελικό κόμποστ για να ενισχύσεις το έδαφος σου.

Γιατί να κάνεις κομπόστ το φθινόπωρο

Όταν τα φύλλα πέφτουν, προσφέρουν υλικό πλούσιο σε άνθρακα (τα λεγόμενα “καφέ”), απαραίτητο για να ισορροπήσει το μείγμα μαζί με τα “πράσινα” (όπως φυτικά υπολείμματα, φλούδες, χόρτα). Ο οργανικός αυτός κύκλος εμπλουτίζει το έδαφος, βελτιώνει τη δομή του και αυξάνει την ικανότητα συγκράτησης νερού. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλά άρθρα μας αναφέρονται σε τεχνικές βελτίωσης εδαφών για παράδειγμα, στο άρθρο Πώς βελτιώνουμε το έδαφος του κήπου τον χειμώνα βλέπεις πως η προσθήκη compost πριν τις καλλιέργειες βοηθά σημαντικά.

Υλικά & αναλογία: πώς να ξεκινήσεις

1. Καφέ
   Όταν λέμε καφέ εννοούμε αυτά που έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε άνθρακα, πριονίδια, κλαδιά, άχυρα, υπολείμματα αποξηραμένων βοτάνων. Τα κύρια υλικά για φθινοπωρινή κομποστοποίηση. Τα αποξηραμένα φύλλα σπάνε πιο εύκολα αν τα ψιλοκόψεις ή τα περάσεις με χορτοκοπτικό.
2. Πράσινα Όταν λέμε πράσινα εννοούμε αυτά που έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε άζωτο δηλαδή φυτικά υπολείμματα, φλούδες, κουκούτσια, κελύφη αυγών, κοπριά σταβλισμένων ζώων (όχι απορρίμματα σκύλων και γατών).
   Βοηθούν στην επιτάχυνση της αποδόμησης γιατί περιέχουν άζωτο.
3. Αναλογία & νερό
   Ένας εύκολος κανόνας: περίπου 3 μέρη καφέ προς 1 μέρος πράσινα(όγκος). Νερό είναι σημαντικό γιατί ενεργοποιεί όλες τις διαδικασίες. Πρέπει να βρείτε τη σωστή υγρασία ώστε να μην είναι ξερό και να μην έχει πολύ υγρασία (να λιμνάζει). Αν έχει πολύ υγρασία θα μυρίζει όλη η περιοχή. Σε ξηρασία ρίχνουμε έναν κουβά νερό την εβδομάδα.
4. Αερισμός / ανακάτεμα
   Τα υλικά χρειάζονται αέρα· αναποδογύρισε ή ανακάτεψε το σωρό κάθε 2–3 εβδομάδες για να μην δημιουργηθούν δυσοσμίες ή αναερόβιες συνθήκες.

Τρόποι κομποστοποίησης

• Σωρός κομποστοποίησης (pile method)
  Όταν τα στρώνουμε τα υλικά ξεκινάμε ένα στρώμα με καφέ υλικά, στην συνέχεια βάζουμε πράσινα υλικά και ξανά καφέ και συνεχίζουμε έτσι. Καλό είναι τα μεγάλα υλικά να θρυμματίζονται ώστε να γίνεται γρηγορότερα η κομποστοποίηση. Η θερμότητα μέσα στο σωρό είναι απαραίτητη πάνω από 55 °C ώστε να ’σκοτωθούν’ σπόροι ζιζανίων και ασθένειες φυτών. Η ανακίνηση του σωρού γίνεται από έξω προς τα μέσα μία φορά την εβδομάδα. Η διαδικασία της κομποστοποίησης διαρκεί περίπου 2 με 3 μήνες και γίνεται ένα ευεργετικό μαύρο λίπασμα.
• Αποσύνθεση μόνο φύλλων
  Αν δεν έχεις πολλά “πράσινα”, μπορείς να κρατήσεις μόνο φύλλα σε σωρό ή σακούλες με τρύπες, και να τα αφήσεις να αποσυντεθούν για 6–12 μήνες. Το προϊόν λειτουργεί ως εξαιρετικό conditioner εδάφους.
• Ψιλοκομμένα φύλλα (Εδαφοκάλυψη)
  Πέρασε τα φύλλα με χορτοκοπτικό (mulching mower) και άφησέ τα πάνω στο γρασίδι ή χρησιμοποίησέ τα ως λεπτό στρώμα mulch στα παρτέρια. Εδαφοκάλυψη σε κήπο που εξηγεί πώς η κάλυψη με οργανικά υλικά (όπως φύλλα) βοηθά στη διατήρηση υγρασίας και θερμοκρασίας.

Πρακτικά βήματα για κάθε χώρο

• Μικρό μπαλκόνι / γλάστρες
  Χρησιμοποίησε μια σακούλα κομποστοποίησης ή έναν μικρό κάδο με τρύπες. Κατάθεσε στρώσεις φύλλων πρόσθεσε υπολείμματα κουζίνας πρόσθεσε λίγο χώμα και ανακάτεψε κάθε λίγες ημέρες.
  Μπορείς επίσης να ανατρέξεις στο άρθρο Πώς να φτιάξω κομπόστ για αρχαρίους για τις βασικές αρχές που ισχύουν και σε μικρούς χώρους.
• Μεσαίος κήπος / παρτέρια
  Φτιάξε 2 σωρούς: ένας “δραστήριος” για γρήγορο compost σε 3–4 μήνες, και ένας “στατικός” για leaf mold. Τα κομμένα φύλλα τα ψιλοκόβεις με χορτοκοπτικό ή ψαλίδι για να αποδομούνται πιο γρήγορα.
• Μεγάλος κήπος / καλλιέργειες
  Χρησιμοποίησε περιστρεφόμενο κομπόστερ ή τεχνική σωρών. Μπορείς να κάνεις στρώσεις πολλών μέτρων και να αναποδογυρίζεις με μηχανισμό για καλύτερη ομοιομορφία.

Τι να προσέξεις / λάθη που να αποφεύγεις

• Πολλή υγρασία θα φέρει και πολύ δυσοσμία
• Πολύ πυκνό σωρό χωρίς αέρα ισούται αναερόβιες συνθήκες
• Πάρα πολλά “πράσινα” χωρίς επαρκή “καφέ”
• Τοποθέτηση του σωρού σε σημείο που συγκεντρώνει νερό ή σκιά

Πώς θα χρησιμοποιήσεις το τελικό κομπόστ

• Ενσωμάτωσε το compost στο έδαφος πριν τις σπορές ή τις μεταφυτεύσεις
• Χρησιμοποίησέ το ως top dressing σε παρτέρια ή λαχανόκηπο
• Η αποσύνθεση των φύλλων είναι ιδανικό για να βελτιώσει τη δομή εδάφους και να κρατήσει υγρασία
• Αν θες, μπορείς να το συνδυάσεις με άλλες τεχνικές βελτίωσης εδάφους, όπως στην κατηγορία Βελτίωση εδάφους