Ποιος δεν θα το χαρακτήριζε ως μια γλυκιά απόλαυση μέσα στο καλοκαίρι. Καλύτερο και από ένα παγωτό θα έλεγα (αν και εδώ νομίζω θα διαφωνήσει πολύς κόσμος). Ανήκει στην οικογένεια των κολοκυνθοειδών και είναι ένα από τα σημαντικότερα κηπευτικά για την Ελλάδα. Πλούσιο διατροφικά με μεγάλες ποσότητες σε βιταμίνες και φυτικές ίνες.

Λατινική ονομασία: Cucumis melo της  οικογένειας Cucurbitaceae πιθανολογείται ότι κατάγεται από την Αφρική, υπάρχουν αναφορές ότι καλλιεργήθηκε στην αρχαιότητα.

Ποικιλίες: Υπάρχουν πολλές ποικιλίες και υβρίδια με διαφορετικά χαρακτηριστικά και η επιλογή θα γίνει βάση αυτών:

• Χρώμα σάρκας ανοιχτό κίτρινο έως πορτοκαλί
• Σκληρότητα σάρκας
• Σχήμα κυκλικό ή με γωνίες ή επιμήκες
• Ανθεκτικότητες και ανεκτικότητες σε ασθένειες εχθρούς και θερμοκρασίες
• Πρωιμότητα και οψιμότητα (καλοκαιρινές, χειμωνιάτικες)
• Ο εγκλιματισμός της στο μικρόκλιμά της περιοχής σας
• Η αγορά τι ζητάει, ποια χαρακτηριστικά;

Το πεπόνι που είναι πιο διαδομένο στην Ελλάδα είναι τα υβρίδια τύπου Gallia όπου είναι εξωτερικά κίτρινα και σάρκα ανοιχτό κίτρινο. Γενικά είναι πρώιμη ποικιλία όπου συγκομίζεται τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο (αναλόγως πότε μεταφυτεύθηκε).

Επίσης υπάρχουν και τα ελληνικά πεπόνια με πιο σκληρή σάρκα

• Θρακιώτικό πεπόνι: Είναι μία όψιμη ποικιλία, παλιά το λέγανε και χειμωνιάτικο πεπόνι που συγκομίζεται από Αύγουστο έως τέλη Οκτωβρίου. Εξωτερικά κίτρινο  με μαύρες πιτσιλιές.

• Αργίτικο πεπόνι: Είναι μια ποικιλία που έχει ωραίο άρωμα με κίτρινο χρώμα εξωτερικά και σκληρή πορτοκαλί σάρκα εσωτερικά.

Υπάρχουν και άλλες ελληνικές ποικιλίες, οι μπανάνες, τα κουνέλια, τα κρεμαστά χειμωνιάτικα κ.α.  Τα τελευταία χρόνια έχουν μεγάλη ζήτηση η ελληνικές ποικιλίες.

Από τα παραπάνω  επιλέγουμε την ποικιλία ή το υβρίδιο που έχει πιο πολλά κοινά χαρακτηριστικά σε αυτό που έχουμε ανάγκη.

Εποχή σποράς: Συνήθως στην Ελλάδα έχουμε μεταφυτεύσεις, σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες γίνεται και σπορά.

Για εμπορική καλλιέργεια κυρίως γίνεται μεταφύτευση με τα σπορεία να γίνονται αρχές του χρόνου και μεταφυτεύσεις ανάλογα με την περιοχή (Βόρεια – Νότια) από αρχές της άνοιξης έως αρχές καλοκαιριού. Κατά την μεταφύτευση η θερμοκρασία εδάφους να είναι πάνω από 13 ° C.

Δεν θα αναφερθούμε εκτενώς σε αυτό το άρθρο για τα σπορεία της πεπονιάς,  χρειάζονται περίπου 4-7 εβδομάδες από τον σπόρο έως το φυτό (περίπου 10 εκατοστά) είναι έτοιμο για μεταφύτευση. Μία τεχνική που πλέον γίνεται συχνότερα είναι ο εμβολιασμός της πεπονιάς σε ανθεκτικά υποκείμενα.

Επίσης μια πρακτική είναι η σκλήρυνση των φυτών πριν την μεταφύτευση για να προσαρμοστεί στις θερμοκρασίες και στις συνθήκες περιβάλλοντος. Υπάρχει και μία άλλη πρακτική απευθείας με σπόρο στο έδαφος που κυρίως για την Ελλάδα προτείνουμε μόνο σε κήπους.

Αποστάσεις σποράς και φύτευσης: Κάθε ποικιλία έχει τις δικές της απαιτήσεις στις αποστάσεις σποράς ακόμα και η σύσταση του εδάφους επηρεάζει τις αποστάσεις. Ένας μπούσουλας είναι 60 cm φυτό από φυτό εντός της γραμμής και  200 cm περίπου γραμμή από γραμμή.

Ιδανικές κλιματολογικές συνθήκες ανάπτυξης: Όπως αναφέραμε η πεπονιά είναι φυτό του καλοκαιριού, οι ιδανικές θερμοκρασίες ανάπτυξης είναι 20-28 ° C. Στις ακραίες θερμοκρασίες θα υπάρχουν ανωμαλίες στο σχήμα των καρπών, στην γεύση και σε άλλα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά. Σε υψηλές θερμοκρασίες άνω των 35 ° C εντοπίζονται προβλήματα (καψίματα) ειδικά στους μεγάλους καρπούς.Μία πρακτική είναι να καλύτπουμε τους καρπούς η με τα φύλλα του φυτού η με κάποιο υλικό όπως άχυρο, ξερά χόρτα. Επίσης αποφεύγουμε να σπέρνουμε σε σημεία που είναι πολύ υγρά γιατί θα έχουμε πολλές ασθένειες φυλλώματος.

Εδαφολογικές συνθήκες: Το έδαφος που θα επιλεγεί να είναι μέσης σύστασής να στραγγίζει καλά με υψηλή οργανική ουσία. Γενικά έχει πολύ μεγάλες απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά. Δεν πρέπει να επιλέγονται συνεκτικά εδάφη, βαριά που κρατούν υγρασία γιατί θα υπάρχουν προβλήματα με μυκητολογικές ασθένειες στις ρίζες, συνιστάται βελτίωση τέτοιων εδαφών. Ιδανικό pH εδάφους 6 με 7. Κατά την φύτευση το χώμα πρέπει να είναι πολύ καλά δουλεμένο (στον ρώγο του) χωρίς σβόλους ώστε να στραγγίζει και να αερίζεται και να έχετε την αίσθηση ότι είναι μαλακό. Η θερμοκρασία εδάφους κατά την μεταφύτευση έχει καθοριστικό ρόλο. Μπορούμε για να αυξήσουμε την θερμοκρασία του εδάφους με κάλυψη πανιού εδαφοκάλυψης συν του ότι θα μας βοηθήσει στην καταπολέμηση των ζιζανίων. Στα αμμουδερά χωράφια γίνεται πρώιμη η καλλιέργεια.

Λίπανση:  Μεγάλες ανάγκες σε λίπανση.  Για την καλλιέργεια στο στρέμμα απαιτούνται για μία καλή παραγωγή περίπου 25 μονάδες Ν, 8 μονάδες P και 20 μονάδες K. Καλό θα είναι να υπάρχει εδαφική ανάλυση για να γνωρίζεται τις μονάδες που πρέπει να προσθέσετε. Η λίπανση του αζώτου γίνεται τόσο στην βασική όσο και με επιφανειακή λίπανση, συνήθως στο άζωτο εφαρμόζονται οι μισές μονάδες στην βασική και το υπόλοιπο με επιφανειακή.

Για τον κήπο μας τοποθετούμε κομπόστ, τύρφη, κοπριά κ.α. Προσθέτουμε κάθε 20 ημέρες κάποιο βιολογικό λίπασμα που έχουμε φτιάξει εμείς η του εμπορίου.

Άρδευση: Υψηλές ανάγκες σε νερό στην καλλιεργητική περίοδο 400-600 χιλιοστά, πρέπει να υπάρχει καλή σχετική υγρασία πάντα.  Πότισμα σχεδόν κάθε 2 ημέρες το καλοκαίρι. Προτείνετε το πότισμα με σταγόνα για αποφυγή ασθενειών φυλλώματος (ωίδιο) σε σχέση με τον καταιονισμό. Γενικά όχι μεγάλες ποσότητες νερού στο πότισμα γιατί προκαλεί σκασίματα των καρπών. Τελικά ο τύπος άρδευσης θα εξαρτηθεί από τους ακόλουθους παράγοντες, διαθεσιμότητα του υπάρχοντος εξοπλισμού, ποσότητα και ποιότητα διαθέσιμου νερού, κόστος (πετρέλαιο, ρεύμα κτλ.) κ.α.

Εχθροί: Αφίδες, αλευρώδεις,, τετράνυχος, νηματώδεις κ.α. Θα αναφερθούμε ειδικότερα σε επόμενο άρθρο.

Ασθένειες: Αδρομυκώσεις, Περονόσπορος, Ωίδιο, Βακτήρια κ.α. Και πολλές ιώσεις ΜMV, CMV κ.α. Θα αναφερθούμε ειδικότερα σε επόμενο άρθρα.

Συγκομιδή: Η συγκομιδή  για την πεπονιά γίνεται όταν οι καρποί είναι στο κατάλληλο μέγεθος και με την κατάλληλη ωρίμανση για εκεί που θα το διαθέσουμε. Αποφύγετε τα χτυπήματα κατά την συγκομιδή υποβαθμίζουν το προϊόν, καλό είναι το κόψιμο της πεπονιάς να γίνεται με κλαδευτήρι η μαχαιράκι.

Η συγκομιδή της πεπονιάς για την αγορά γίνεται περίπου 50-80 μέρες από την μεταφύτευση και η διάρκεια συγκομιδής μπορεί να είναι έως 1,5 – 3 μήνες. Κυρίως οι ώρες που συγκομίζονται είναι οι πρωινές το καλοκαίρι και σκεπάζονται στο χωράφι (αποφυγή καψιμάτων) πριν πάνε στην αποθήκη και στην συνέχεια  κατατάσσονται σε ποιότητες και διατίθενται στην αγορά.